” Muhammed Allah’ın Elçisi’dir ve onun sınıfında olanlar, hakkı inkâr edenlere karşı kararlı ve ödünsüz, birbirlerine karşı ise çok merhametlidirler. Onları hep rüku ve secde halinde Allah’ın kerem ve rızasını ararken görürsün; onların nişanları yüzlerindeki secde izleridir. Bu onların Tevrat’taki temsilidir. Bir de onların İncil’deki temsili var: Onlar filiz vermiş tohum gibidir; derken ( Allah) o filizi güçlendirir ve kalınlaştırır ki  kökü üzerine dimdik dursun da üreticiyi sevindirsin. Böylece O, hakkı inkâr edenleri de kinlerine mahkûm etmiş olur. ( Ne ki) Allah onlardan iman eden ve ıslah edici eylemler ortaya koyanlara sınırsız bir bağış ve büyük bir ödül vaad etmiştir.” ( Fetih sûresi, âyet 29)

     Zaman zaman üzerinde durduğumuz, konuştuğumuz  ve hayatta gerçekleşmesi için sayü gayret göstermiş olduğumuz bir kelimedir hoş görü!.. Dün ve bu gündür bu kelimenin tahakkuku için, insanlar arasında barışın, sulh ve selametin var olması için hasretini çekmiş, onun uğruna için  için yanıp tutuştuğumuz bir bir sevdadır hoş görü…

      Zihin dünyamızı kabalıktan, söz ve hareketlerimizi, davranışlarımızı ikiciliğe yol açmaktan, eldeki hayırlı hizmetleri bencillik tehlikesinden kurtaracak, ümitsizlik, karamsarlık, suizan, arkadan çekiştirme, iftira etme, gıybet hastalıklarının şifası olan biricik ve tek kelimedir hoş görü!..

      Topluma iyiliği emretmek, kötülüğün her çeşidinden vaz geçirmek, kırgınlığı sonlandırma, barışa kapı aralamadır hoş görü..Diğer taraftan hoş görü, iyiliği, güzel olan şeyleri emretmek, tavsiyede bulunmak, ayrıca toplumu ifsada sürükleyen, barışı dejenere eden her türlü ifsad hallerine dur demek, barışın, kardeşliğin kapısını açan esprilere destek vermektir hoş görü.

     ” İmdi söyle kullarıma: birbirlerine karşı sözü en güzel biçimde söylesinler; çünkü Şeytan onların aralarını açmak ister. Gerçek şu ki, Şeytan insanın apaçık düşmanıdır.” ( İsra sûresi, âyet 53)

     Bu ayeti mealinden şunu da anlamak mümkündür: ” konuşma zeminini açık tutsunlar”. ” Kullarım”dan kastın müminler,  onların söylemeleri olduğu söz geliminden anlaşılmaktır. Dolayısıyla, Mü’minler sözün gücüne inansınlar ve güvensinler.”

     ” O kullar ki, sözün tamamını dinlerler ve en güzeline uyarlar. İşte Allah’ın kendilerine doğru yolu gösterdiği kimseler bunlardır; ve işte onlar, akletme yetilerini kamil mânâda kullananlardır.” ( Zümer sûresi, âyet 18)

     Bu ayeti celileden şu gerçekleri anlamak mümkündür: Hoş görü de sözün en güzelinin ve gücünün düşünceye saygının bundan daha iyi bir ifadesi olamaz denilmektedir. Çünkü, yüce Allah inkar edenlere karşı bile iyilikle davranmayı, hoş görüyü emretmiştir. Çünkü, Allah’ın birliğine, vahdete çağıran ve yolu gösteren, bütün bir beşeriyeti Tevhid’e ve selamete çağıran İslâm; insanlık içinde inanmayanlara da hoş görü ölçülerinde, sınırlarında yer verecektir. Şu ayeti kerimede beyan edildiği gibi:

     ” Ve eğer müşriklerden biri senden sığınma hakkı isterse ona sığınak ol, bakarsın Allah’ın kelamına kulak verir. Sonunda onu kendini güvende hissedebileceği bir yere bırak! Böyle davran, çünkü onlar hakikati bilmeyen bir topluluktur. (Tevbe sûresi, âyet 9)

      Ayeti kerimede belirtildiği gibi, zaten cihadın amacı da İslam ile insan arasındaki engeli kaldırıp insanı kazanmaktır. Bunu yapmış olsaydık,. koca imparatorluğun sınırları yerinde kalır, insanlar Müslümanlıkla şerefyap olurlardı. Çünkü, ” Öldürme” son çaredir, son yapılacak eylemdir.

      Tarihsel açıklamalarda bunu teyid eder durumdadır. Bu ayetleri duyuran Hazreti Ali’ye bir müşrik Rasulullah’la anlaşma süresinin dolmasından sonra Allah kelamını dinlemek ya da bir iş görüşmesi yapmak istediğinde öldürülüp öldürülmeyeceğini öğrenmek istemiş. Hazreti Ali güvenlikte olduğunu söyleyerek bu ayeti kerimeyi okumuştur.

     Bu güzelim izahlardan sonra şunu belirtelim ki, tebliğ anında durum çok farklıdır. Barış ortamında tebliğ etme esnasında durum farklıdır. mes’elelere yaklaşmada, davranışlarda tatlı dil, samimiyet, dürüstlük, hoş görü, güler yüz ve sadelik ve samimi olarak inançsızı hakka davet etmektir.

        Hakka çağıran, Allah yolunu gösteren, bıkmadan, usanmadan, ürkütmeden, nefret ettirmeden, kaçırmadan, kabalık yapmadan tebliğ görevini yapmalıdır. Zorlamadan, zorluk çıkarmadan muhatabı kendi iradeleri ile baş başa bırakmalıdır. Zorlama, baskı, şiddet uygulamadan yapmalıdır. Çünkü, dinde zorlama yoktur. Şu ayeti celilede ifade edildiği gibi:

     ” Rabbinin yoluna hikmetle ve güzel öğütle davet et: ve onlara ( karşı) öyle bir mücadele yöntemi ortaya koy ki , o en güzeli, en etkilisi olsun! Çünkü senin Rabbin var ya: İşte O kendi yolundan sapan kimseyi de doğru yola yöneleni de en iyi bilendir.” ( Nahl sûresi, âyet 125)

      Yani, hoş görü kavramı;  İslam’ın azamet ve büyüklüğünün bir göstergesidir ki, İslami bir hayatta başka din mensubu insan, ibadet ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz, baskı altına alınamaz.  Mabedleri tahrip edilemez, inanç özgürlüklerine müdahale yapılamaz.

      Müslümanların özgür dünyalarını  ihlal etmedikçe, basın, yayın yoluyla İslami kaidelere dil uzatmadıkça emniyet ve selamettedirler. İslam, kendi iç dünyasında bile , mezhepler arası kargaşaya, çatışmaya fırsat vermemiş, bunu yapanlar takbih edilmişlerdir.

     Müslümanların kendi aralarındaki hoş görü!..

     ” ( Ey Peygamber!) İşte bu kitabı sana böyle ( bir mesajla) indirdik; bu yüzdendir ki bu kitabı kendilerine verdiklerimiz ona iman ederler; işte şu ( içindeki vahyin mensupları) arasında da inanan kimseler olacaktır: zaten nankörler dışında hiç kimse âyetlerimizi bile bile inkâr etmezler.” ( Ankebut sûresi, âyet 47)

     İnsanların birbirlerinin kendi görüş, düşünce ve fikirlerini üstün görerek, başkalarını hor görmeleri, baskı altında tutmaları doğru bir davranış ve inanç manzumesi değildir. Çünkü, aziz pheygamberimiz (sav) bu hususta şöyle buyurur:

     ” Kolaylaştırınız, güçleştirmeyiniz; müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz.” hadisi bu ümmet için, bilhassa milletimiz için bir düstur kabul edilmektedir.

     Millet arasında kırgınlığa, dargınlığa, küskünlüğe meydan vermeden . toplumu geren, bunaltan çirkinliğe fırsat vermemek için hoş görünün kapısı çalınmalı, hoş görü bayrak bayrak yücelere asılmalıdır. Bu güzel davranıştan sonra, görülecektir ki, her yerde barış, huzur rüzgarları esecek, toplum bünyesinde kindarlık, nefret, küskünlük olmayacak, herkes birbirini canü gönülden sevecektir.

     ” Siz ey iman edenler! Allah’a ve Peygamber’e ve aranızdan alanlarında yetkin ve otorite sahibi olanlara itaat edin; bir hususta anlaşmazlığa düşerseniz, onu Allah’a ve Peygamber’e götürün; tabi eğer Allah’a ve âhiret gününe inanıyorsanız. Bu, en iyi seçimdir ve sonuç açısından da en verimli olandır.” ( Nisâ sûresi, âyet 59)

       Ayeti kerimeden çıkarmış olduğumuz netice şudur: Ulu’l-emir, İbni Abbas’a göre ” alimlerdir”. Kur’an’daki emir kavramı gerçek bir çok anlamlı terimdir. Rasulullah (sav)’in Rasul oluşu yanında devlet yönetmesi, Hülefa-i Raşidin ve sonradan gelen Ömer Bin Abdülaziz, Selçuklu emirleri, Osmanlı imparatorları tamamıyla emirdir.

     Binaenaleyh, konumuz önemli ve gerçekten önemli bir konudur. Umarız ki, milletimiz, hoş görü sayesinde birliği, bütünlüğü yakalamış, tesanüdü inşa etmiş, her türlü çekişmeyi politik seansları sonlandırmış bir toplum olur.

      Görülecektir ki, hoş görü sayesinde milletimiz birbiriyle kenetlenecek, dargınlığa, kırgınlığa, nefrete fırsat vermeden kaynaşıp birleşecektir. Bu sayede, riyakarlık olmayacak, ucub, buğz, nefret, husumet denilen çarkın kilidi kırılmış olacaktır.

      İnsanlar, birbirlerinin imdadına koşacak, yardım isteyenin elinden tutulacak, toplum bünyesinde, düşkün, sail, zor durumda olan var ise, ona koşulacak, derdine derman olunacaktır. Millet bünyesinde oluşmuş, mezhep farklılıkları hoş görü ile karşılanacak, Hanefilik, Şafiilik, Alevilik ayrımı yapılmayacaktır.

     İhtilaf hususları nazarı itibare alınmayıp, milletçe muhtaç olduğumuz ittifak, birlik, beraberlik hususlarına önem verilmelidir. Aydınlanma, okuma, tahsil, kültürlü fertler oluşacak, her türlü kısır çekişmeler, kan davaları sonlandırılmış cehalet denilen illetli çirkinlik sona ermiş olacaktır.

     Netice olarak;

     İslami bir toplum oluşa bilmesi için sulh ve sükunun hoş görü sayesinde, onun engin desteği sebebiyle kardeşlik bayraklaşacak, her türlü nefretin, kinin, kırgınlığın  önü alınmış olacaktır.

      Müslümanlar, sevgi, saygı ve merhamet sahibi olmalı, ellerinde hoş görü düsturu ile hareket ederek, kardeşliğe, komşuluğa, dindaşlığa,kardeşliğe yollar açılıp, her türlü sui zandan kaçınılmalıdır.

     Toplum bünyesinde kadın-erkek ayrımı yapılmadan, küsler barıştırılmalı, kan davaları, komşuluk ilişkilerinde zirve yaşanmalııdır. Devlete bağlılık,  vatan sevgisi, birlik-beraberlik pekiştirilmelidir. Bayrak sevgisi ve saygısı ilanihaye düsturumuz ve prensibimiz olmalıdır.

      Geçmiş tarihlerde olduğu gibi, yine milletimiz, İslam ümmeti dünyada varlığını göstermeli, el kapısında sürünmemelidir. Müslümanlar odur ki, kuru bir sevda uğruna Akdenizde boğulmamalıdır.

      Tesanüd, yardımlaşma, birlik, bütünlük, kardeşlik ” HOŞGÖRÜ” sayesinde makes bulmalıdır. Rabbimiz!.. Bu aziz milletin yâr ve yardımcısı olsun!.. Birini bin yapsın, ele güne fırsat vermesin!.. Selam ve dua ile…

*

     Şerafettin Özdemir